Inzichten & Events

Kan reshoring de supply chain weerbaarder maken?

In een poging om nieuwe markten aan te boren, productie te vergroten en kosten te besparen, hebben maakbedrijven de afgelopen decennia hun toeleveringsketens geglobaliseerd. Iets wat ze allerminst windeieren heeft gelegd. Tijdens de pandemie werden de kwetsbaarheden van globale ketens echter pijnlijk blootgelegd, waardoor de noodzaak ontstond voor risicobeperkende strategieën om bedrijfscontinuïteit te garanderen. Reshoring, het terughalen van activiteiten uit het buitenland naar het eigen land, wordt wel eens als oplossing genoemd. Maar is dat ook realistisch?

Bedrijven beschouwen het verplaatsen van hun productie naar lagelonenlanden (offshoring) of verplaatsing naar dichtbijgelegen landen (nearshoring) steeds minder vaak als vanzelfsprekend. Er kleven grote risico’s aan en door stijgende loon-, productie- en transportkosten zijn de voordelen van produceren in bijvoorbeeld China de laatste jaren sterk afgenomen.

Uit onderzoek van Price and Supply Monitor blijkt dat de transportkosten in januari 2021 met meer dan 19 procent stegen. Wereldwijd hebben vrachtbedrijven te maken met een gebrek aan containeraanbod als gevolg van COVID-19-beperkingen. De inkoopprijzen van grondstoffen stegen begin dit jaar in het hoogste tempo sinds april 2011. Bovendien zijn levertijden in de industrie nog nooit zo snel opgelopen sinds het begin van de Nevi PMI in 2000. Ook de Nevi Inkoopmanagersindex voor de Nederlandse industrie steeg afgelopen mei naar een recordhoogte van 69.4, wat duidt op aanhoudend snelle groei.

Handelsbelemmeringen

Kan reshoring uitkomst bieden? Er zijn diverse trends in de maakindustrie het de komende tijd een stimulans kunnen geven. Naast stijgende kosten zijn dat bijvoorbeeld handelsbelemmeringen, waarmee kostenvoordelen van productie in een bepaald land of de inkoop van bepaalde leveranciers verdwijnen. Machtsverhoudingen in de wereld verschuiven, internationale samenwerking stagneert en protectionisme en economisch nationalisme rukken op. Neem het ‘America First’ van de Verenigde Staten, de Brexit en de oplopende handelsconflicten met het economische grote China. Stuk voor stuk maken ze het bedienen van de wereldmarkt vanuit één productielocatie of distributiecentrum complex.

Focus op duurzaamheid

Ook duurzaamheid als strategisch organisatiethema kan aanzetten tot reshoring. Maakbedrijven kunnen het zich niet langer permitteren dat producten worden geproduceerd onder twijfelachtige arbeidsomstandigheden in lagelonenlanden. Reshoring draagt bij aan een duurzamere en maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering. Niet in de laatste plaats door het terugbrengen van de enorme transportomvang vanuit Azië naar Europa.

In 2018 stelde EU-voorzitter Ursula von der Leyen in het kader van de European Green Deal een carbon border tax voor. In eerste instantie zou het gaan om een aantal CO2-intensieve producten, zoals staal, aluminium en cement. Voor producten die vanuit landen buiten de EU worden geïmporteerd, zal in de toekomst mogelijk een heffing aan de buitengrens gaan gelden. Ook Frans Timmermans (Eurocommissaris voor de Europese Green Deal) heeft aangekondigd de milieu-impact van geïmporteerde producten aan de grenzen eens goed te gaan bekijken. Hierdoor wordt het aantrekkelijk om regionaal te produceren.

Verschillende trends kunnen reshoring de komende tijd een stimulans geven

Daarnaast worden circulaire productie en servitization rendabeler als de import van CO2-intensieve producten aan de buiten grenzen van Europa zwaarder wordt belast. Voor het opzetten van deze nieuwe businessmodellen is het een vereiste om als producent dicht op de klant en leveranciers produceert.

Digitalisering

Door de opkomst van innovatieve technologieën is het productieproces steeds minder afhankelijk van (goedkope) arbeidskrachten. Reshoring wordt prijstechnisch gesproken interessanter door te investeren in de digitale mogelijkheden. De digitalisering en data die daarbij komen kijken, zijn veelbelovend en de voordelen zijn te groot om hier niet op in te spelen. Verwacht wordt dat in de maakindustrie de coronacrisis een extra aanleiding is om door te pakken met digitaliseren.

Big data die gegenereerd worden door machines dragen bij aan proces- en productoptimalisaties. Ook zorgt digitalisering voor een verhoogde efficiency in de hele operatie, kortere doorlooptijden en kwaliteitsverbetering. Zonder menselijke tussenkomst worden alle transacties geregistreerd en afgehandeld en vallen de relatief hoge transactiekosten voor een kleine serie weg.

Reshoring kan complexiteit wegnemen doordat er minder logistieke risico’s zijn, de juridische verantwoordelijkheid van het transport duidelijker is en er minder problemen zijn met tijdsverschillen, douane en transport. Ook de stabiliteit in het gevestigde land kan een factor zijn; denk aan corruptie en/of het beschermen van intellectueel eigendom. Een andere belangrijke pijler is de noodzaak om kennis dichtbij te hebben om meer invloed op het productieproces te hebben.

Hoewel reshoring om verschillende redenen uitkomst kan bieden, is de verwachting niet dat bedrijfsactiviteiten massaal naar ons land worden teruggehaald. Dit vanwege de beperkte capaciteit van toeleveranciers en de mogelijke hogere kosten. Wel zijn verschillende maakbedrijven al bezig om hun productieketen meer te decentraliseren. Dit komt omdat marktvraag steeds meer verschuift van high-volume low-mix naar high-mix low-volume. Om aan deze veranderende klantvraag te kunnen voldoen is het van belang om dicht bij de klant te produceren.

Wat tot slot meespeelt is de gekozen inkoopstrategie. Ligt de nadruk op lage kosten, dan biedt offshore voordelen door de hoge volumes, de beschikbaarheid van goedkoop personeel, de grondstoffen en de infrastructuur die daar op is ingesteld. Ligt de focus op snelheid, kwaliteit, innovatie, flexibiliteit en betrouwbaarheid (vaak de pijlers van veranderende businessmodellen) dan is reshoring het overwegen waard.